niedziela, 13 lipca 2025

maszyny 1206 - Historia

W dzisiejszych czasach niemal każda forma rozrywki – od filmów po gry – powstaje przy użyciu komputerów. Animacje tworzy się cyfrowo, w technologii 3D, a klasyczne rysunki odchodzą do lamusa. Jednak zanim świat poznał grafikę komputerową, a nawet zanim wynaleziono druk, ludzie znajdowali zaskakująco pomysłowe sposoby na tworzenie ruchomych obrazów.

Choć może się to wydawać nieprawdopodobne, już w średniowieczu próbowano imitować ruch i tworzyć wrażenie animacji. Oczywiście, nie w takiej formie, jaką dziś znamy, ale za pomocą mechanicznych urządzeń, obrazów i światła.


Jednym z najbardziej fascynujących przykładów takich prób są średniowieczne manuskrypty animowane – iluminowane księgi, w których ilustracje były tworzone z myślą o szybkim ich przewracaniu lub sekwencyjnym oglądaniu w określonym porządku. Te miniaturowe rysunki, zmieniające się z karty na kartę, tworzyły pierwotne „sekwencje” narracyjne, działające podobnie jak dzisiejsze storyboardy.


Jeszcze ciekawsze są średniowieczne automaty – mechaniczne konstrukcje poruszające się dzięki sile wiatru, wody lub napędu korbowego. Przykładowo, na dworze kalifów Abbasydów w Bagdadzie w IX wieku, inżynier Al-Dżazari projektował i budował złożone maszyny z ruchomymi figurkami, niektóre z nich uważane są za prekursorów animatronicznych przedstawień. Opisy jego maszyn znajdują się w dziele „Księga wiedzy o sprytnych urządzeniach mechanicznych” (1206 r.).

W Europie również pojawiały się podobne konstrukcje – np. w średniowiecznych zegarach wieżowych z figurami świętych, które poruszały się w określonych godzinach. Jeden z najstarszych takich przykładów pochodzi z katedry w Strasburgu (XIV wiek). Mechaniczne kukły poruszały się tam w zaprogramowany sposób – coś jak „pokaz animacji” dla średniowiecznych widzów.


Nie można też zapomnieć o tzw. „laterna magica”, czyli latarni magicznej – urządzeniu używanym od XVII wieku, które choć późniejsze niż średniowiecze, wywodzi się z idei optycznych zabaw powstających już w czasach scholastyki. Dzięki soczewkom i świecom wyświetlano obrazy na ścianach – pierwsze „pokazy ruchomych rysunków".




Informacje:

[1] https://en.m.wikipedia.org/wiki/Ismail_al-Jazari?utm_source

[2] https://www.baytalfann.com/post/the-father-of-robotics-al-jazari?utm_source

[3] https://muslimheritage.com/al-jazari-the-mechanical-genius/?utm_source

[4] https://www.nationalgeographic.com/history/history-magazine/article/ismail-al-jazari-muslim-inventor-called-father-robotics?utm_source

[5] https://aemagazine.pk/public/article/the-medieval-roots-of-robotics-the-ingenious-of-al-jazari?utm_source

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz