Wojny nie są niczym nowym w dziejach ludzkości, a ich przebieg bywał często pełen absurdów i tragedii. Jednym z najbardziej kuriozalnych incydentów militarnych w historii Europy była tzw. „bitwa” pod Karánsebeș, która miała miejsce w nocy z 21 na 22 września 1788 roku, podczas wojny austriacko-tureckiej (1787–1791). Cesarstwo Habsburgów, będące wówczas sojusznikiem Imperium Rosyjskiego, toczyło konflikt z Imperium Osmańskim.
Do incydentu doszło w pobliżu miasta Karánsebes, w regionie Banatu – dziś znajdującego się na terytorium Rumunii. Choć nazwę tego wydarzenia tradycyjnie określa się mianem bitwy, w rzeczywistości nie doszło tam do żadnego starcia z siłami tureckimi. Zamiast tego armia austriacka, zdezorganizowana i pogrążona w panice, zaczęła walczyć sama ze sobą, co doprowadziło do masowych strat i utraty pozycji – wszystko to bez jakiegokolwiek kontaktu z przeciwnikiem.
Cesarz Józef II Habsburg (1741–1790), który formalnie dowodził całością kampanii wojennej, przebywał w tym czasie niedaleko pola operacyjnego, lecz nie uczestniczył bezpośrednio w działaniach. Dowodzenie lokalnymi siłami należało do oficerów niższego szczebla, których nazwiska nie zostały jednoznacznie udokumentowane w oficjalnych źródłach.
Austriacka armia składała się z żołnierzy wielu narodowości: Niemców, Węgrów, Czechów, Polaków, Chorwatów, Serbów i Wołochów. Taka różnorodność językowa skutkowała trudnościami w komunikacji. W nocy 21 września huzarzy (lekka kawaleria, głównie pochodzenia węgierskiego) zostali wysłani na zwiad przez rzekę Temesz, aby wypatrywać ewentualnego ruchu wojsk osmańskich. Zamiast wroga napotkali jednak lokalnych handlarzy alkoholu i szybko przystąpili do zakupu i spożywania trunków.
Wkrótce do huzarów dołączyli piechurzy – m.in. Chorwaci – którzy również chcieli się napić. Gdy zostali odprawieni, wywiązała się kłótnia, a następnie bójka. Padł strzał, który wywołał alarm wśród pobliskich oddziałów. Ktoś krzyknął, że nadchodzą Turcy. Zaalarmowane jednostki wpadły w panikę, uznając własnych żołnierzy za nieprzyjaciela. W ciemnościach i zamieszaniu doszło do wymiany ognia między poszczególnymi oddziałami austriackimi.
Zamieszanie pogłębiło się, gdy artyleria otworzyła ogień do własnych linii, a kawaleria, chcąc przeciwdziałać rzekomemu atakowi, wpadła na piechotę, która wzięła ich za siły osmańskie. Brak wspólnego języka i panika sprawiły, że żołnierze zaczęli się wycofywać, a część z nich rzuciła się do ucieczki przez rzekę. Niektórzy utonęli, inni zginęli od własnych kul.
Cesarz Józef II miał podczas ucieczki spaść z konia i cudem uniknął śmierci. Rano, gdy sytuacja się uspokoiła, okazało się, że nieprzyjaciel w ogóle się nie pojawił. Austriacy sami opuścili umocnione pozycje. Dwa dni później armia osmańska dotarła na miejsce i bez walki zajęła teren, który cesarskie wojska porzuciły w całkowitym chaosie.
Dokładna liczba ofiar pozostaje nieznana. Większość źródeł szacuje ją na od 150 do 500 zabitych i rannych. W XIX-wiecznych relacjach, często przesadzonych, pojawiały się liczby sięgające nawet kilku tysięcy, jednak nie są one potwierdzone dokumentacyjnie. Incydent ten nie figuruje w wielu oficjalnych kronikach wojennych Habsburgów – najprawdopodobniej celowo go pominięto ze względu na kompromitujący charakter wydarzenia.
Współcześnie uważa się, że bitwa pod Karánsebeș była realnym, dobrze udokumentowanym wydarzeniem. Choć przez wiele lat traktowano ją jako legendę lub wojenny mit, istnieją przekazy z epoki i późniejsze analizy wojskowych raportów, które potwierdzają jej historyczność. Pozostaje jednym z najbardziej absurdalnych i tragikomicznych epizodów w historii europejskich kampanii wojennych.
Informacje:
[1] https://en.m.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Kar%C3%A1nsebes?utm_source
[2] https://sickhistory.com/battle-of-karansebes/?utm_source
[3] https://www.worldatlas.com/articles/did-you-know-the-austrian-army-defeated-itself-in-the-1788-battle-of-karansebes.html?utm_source
[4] https://vocal.media/history/the-battle-of-karansebes-1788-the-austrian-army-accidentally-fighting-itself-in-the-chaos-of-war?utm_source
[5] https://www.ancient-origins.net/weird-facts/battle-karansebes-0018714?utm_source
[6] https://www.todayifoundout.com/index.php/2014/04/battle-karansebes/?utm_source
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz